W leczeniu uszkodzeń i przeciążeń narządu ruchu stosujemy PRP (Platelet Rich Plasma), osocze bogatopłytkowe. Jest to koncentrat płytkowy otrzymywany z krwi pacjenta za pomocą odpowiedniego zestawu do separacji. W ostatnich latach PRP stosowane jest w wielu dziedzinach medycyny. W ortopedii ma udowodnioną skuteczność w leczeniu tendinopatii, uszkodzeń mięśni, zaburzeń zrostu kostnego.
FAQ:
Co to są czynniki wzrostu?
Czynniki wzrostu – występujące naturalnie białka odpowiedzialne za stymulację procesów naprawczych tkanek poprzez aktywację podziałów komórkowych, czy syntezy macierzy. W przypadku PRP znaczenie mają białka błonowe płytek krwi, które spośród wszystkich linii komórkowych krwi posiadają najwięcej czynników wzrostu (TGF-B, PDGF, EGF, FGF, VEGF).
Jak przygotowuje się osocze bogatopłytkowe?:
- Pobranie niewielkiej ilości krwi żylnej pacjenta.
- Separacja i zagęszczenie zawiesiny płytek w wirówce celem uzyskania ich stężenia przekraczającego kilku do kilkunastokrotnie stężenie płytek w krwi obwodowej.
- Aktywacja płytek za pomocą trombiny lub wapnia.
- Podanie gotowego preparatu w określoną okolicę w ilości 5-15 ml pod kontrolą USG.
Na czym polega podanie preparatu PRP?:
Osocze bogatopłytkowe podaje się miejscowo, tak by zaopatrzyć możliwie cały obszar schorzenia. Celem jak najdokładniejszej iniekcji stosujemy aparat USG, gdyż grubość leczonej tkanki często nie przekracza kliku milimetrów.
Czy procedura jest bolesna?: W miejscu podania leku zwykle odczuwane są dolegliwości bólowe stopniowo ustępujące. Można je skutecznie uśmierzyć stosując wybrane leki przeciwbólowe.
Czy stosowane jest znieczulenie?: Stosowanie znieczulenia nie jest praktykowane ponieważ uprzednia iniekcja innego leku, poprzez lokalne obniżenie pH może osłabić działanie preparatu PRP.
Jakie jest postępowanie po zabiegu? Po podaniu PRP zaleca się kilkudniowy odpoczynek. Po tym okresie, podczas kontrolnej wizyty ocenia się wczesny wynik leczenia i planuje ewentualne leczenie uzupełniające i rehabilitację.
Jakie schorzenia leczymy z pomocą PRP?
Tendinopatie, entezopatie — Schorzenia ścięgien lub przyczepów, u których podłoża leżą zmiany degeneracyjne najczęściej na tle powtarzających się mikrourazów. Potocznie powyższe schorzenia zalicza są do zapaleń, jednak ich przyczyny i mechanizm nie mają typowych cech stanu zapalnego i nie dochodzi tu do typowych nacieków komórkowych. Histologicznie przeważają procesy degeneracyjne powodujące dezorganizację budowy tkanki dlatego leczenie przeciwzapalne udowodniło swoją jedynie doraźną skuteczność. Tendinopatia może rozwijać się w każdej części każdego ścięgna, jednak najczęściej do czynienia mamy z patologią przyczepu prostowników nadgarstka (łokieć tenisisty), zginaczy nadgarstka (łokieć golfisty), ścięgna Achillesa, więzadła rzepki (kolano skoczka), ścięgna mięśnia nadgrzebieniowego. Rozpoznanie w tej grupie schorzeń stawiamy na podstawie dokładnego badania klinicznego, które można poprzeć badaniem USG.
Łokieć tenisisty — Entezopatia prostowników nadgarstka to najczęstsza patologia z tej grupy chorób. Dotyczy nawet 5% populacji. Wywołana jest przeciążeniem na tle powtarzających się mikrourazów podczas wykonywania sportów lub prac związanych z ustawicznym zginaniem grzbietowym nadgarstka. Schorzenie daje uporczywe dolegliwości bólowe okolicy bocznej stawu łokciowego w miejscu nadkłykcia bocznego kości ramiennej. Sposoby leczenia, jak w większości schorzeń ortopedycznych możemy podzielić na operacyjne i zachowawcze. Leczenie operacyjne stosowane jest rzadko, jedynie w przypadkach wyjątkowo opornych — dotyczy poniżej 1% pacjentów. Zwykle rozpoczynamy leczeniem zachowawczym polegającym na odciążeniu, modyfikacji techniki sportu, stosowaniu ortez i opasek, rehabilitacji, oraz podawaniu leków przeciwzapalnych. Pomimo powstania wielu opracowań naukowych na ten temat nie udowodniono zdecydowanej skuteczności żadnej z metod poza odpowiednią rehabilitacją oraz leczeniem operacyjnym. Miejsce czynników wzrostu, jako stosunkowo nowej metody pojawia się w dalszym etapie leczenia zwykle po kilku miesiącach, gdy objawy nie ustępują. Prace naukowe dają jednak zachęcające wyniki i możliwe, że za kilka lat stosowanie PRP może stanowić standard dzięki swojej skuteczności, niewielkiej inwazyjności i niskiej cenie.
Łokieć golfisty — Entezopatia zginaczy nadgarstka to schorzenie o podobnej przyczynie i mechanizmie jak łokieć tenisisty. Występuje stosunkowo mniej pospolicie. Objawia się bólem w przyśrodkowej części stawu łokciowego w okolicy nadkłykcia przyśrodkowego kości ramiennej podczas zginania nadgarstka przeciw oporowi i zaciskaniu pięści. Klasycznie w leczeniu wykorzystujemy tu podobne metody jak w łokciu tenisisty i w przypadku, gdy zawiodą warto jest zastosować osocze bogatopłytkowe.
Tendinopatia ścięgna Achillesa — To częste schorzenie trapiące najczęściej sportowców, wkraczających w czwartą dekadę życia i starszych, co nie znaczy że nie spotykamy go u pacjentów o niskiej aktywności ruchowej. Objawami są ból oraz pogrubienie ścięgna Achillesa. Podczas gdy właściwie jedyną uciążliwością innych tendinopatii jest ból, zapalenie ścięgna Achillesa stwarza zagrożenie jego zerwaniem, narażając chorego na leczenie chirurgiczne związane z unieruchomieniem i długą rehabilitacją. By tego uniknąć stosujemy leczenie zachowawcze polegające na podawaniu niesterydowych leków przeciwzapalnych, odciążeniu i rehabilitacji, zwłaszcza ćwiczeniach ekscentrycznych. Iniekcje sterydów są rzadko stosowane, gdyż mogą nasilać zmiany wsteczne ułatwiając zerwanie ścięgna, a ponadto przynoszą względnie krótkotrwałą poprawę. Leczenie operacyjne stosowane w ostateczności.
Tendinopatia więzadła rzepki (kolano skoczka) — Patologia dotycząca przede wszystkim sportowców wykonujących dyscypliny gdzie dochodzi do forsownych ruchów prostowania w stawie kolanowym podczas skakania, a więc lekkoatletów, koszykarzy, siatkarzy. Pojawiają się stopniowo nasilające się dolegliwości bólowe okolicy podrzepkowej uniemożliwiające trening, a czasem zmuszające do zaprzestania aktywności. Leczenie klasyczne polegające na stosowaniu leków przeciwzapalnych, rehabilitacji (ćwiczeń, masaży, ultradźwięków, fali uderzeniowej) bywa często zawodne. Zanim zdecydujemy się na leczenie operacyjne, które w tym wypadku stosowanej jest niezmiernie rzadko, warto wypróbować injekcje osocza bogato płytkowego. Wstępne doniesienia naukowe dotyczące stosowania PRP w leczeniu kolana skoczka są zachęcające.
Entezopatia rozcięgna podeszwowego — Schorzenie u podstaw którego leżą zmiany degeneracyjne rozcięgna podeszwowego. Potocznie mówi się o ostrogach piętowych, które będąc zmianami kostnymi, widocznymi w badaniu RTG nie są same w sobie przyczynami dolegliwości, a jedynie objawem związanym z entezopatią. Jak w innych entezo/tendinopatiach za etiologię choroby przyjmujemy powtarzające się mikrourazy. Trudno jest jednak wyszczególnić konkretną grupę społeczną czy zawodową wśród pacjentów, gdyż w tym przypadku powstawanie zmian chorobowych wydaje się być związane ze pewną charakterystyką anatomiczną budowy tyłostopia. Na pewno częściej chorują osoby starsze. Tradycyjnie istnieje wiele mniej lub bardziej sprawdzonych metod leczenia obejmujących odciążenie za pomocą różnego rodzaju wkładek do obuwia, ćwiczenia rozciągające, jonoforezę, krioterapię, ultradźwięki, falę uderzeniową czy iniekcje leków sterydowych. Leczenie zachowawcze cechuje się 85-90% skutecznością. W opornych przypadkach zastosowanie injekcji PRP pozwala osiągnąć sukces terapeutyczny.